پژوهشگاه صنعت نفت بزرگ‌ترین مرکز پژوهشی در زمینه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در ایران است که در سال ۱۳۳۸ توسط شرکت ملی نفت ایران تأسیس شد. این مؤسسه به عنوان یکی از سازمان‌های وابسته به وزارت نفت، در حال حاضر به ریاست عظیم کلانتری اصل فعالیت می‌کند و فناوری‌های متنوعی را در حوزه‌های بالادستی و پایین‌دستی نفت و گاز، انرژی و محیط زیست توسعه داده است. از جمله این فناوری‌ها می‌توان به مطالعات هیدرات‌های گازی، توسعه انواع افزایه‌های حفاری و کاتالیست‌ها و همچنین پاکسازی خاک‌های آلوده اشاره کرد. پس از انقلاب ۱۳۵۷، نام این سازمان به «مرکز پژوهش و خدمات علمی» تغییر یافت و در سال ۱۳۶۸ به «پژوهشگاه صنعت نفت» تبدیل شد. هدف اصلی این پژوهشگاه، انجام پژوهش‌های بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای به منظور ایجاد ارزش افزوده و تجاری‌سازی فناوری‌ها در صنعت نفت است. فعالیت‌های پژوهشگاه در سه مجموعه اصلی شامل صنایع بالادستی نفت، صنایع پایین‌دستی نفت و انرژی و محیط زیست انجام می‌شود.